Waar ben je naar op zoek?

Brief Schouten stikstofproblematiek: hoofdpunten landbouw

6-10-2019

Vrijdag 4 oktober 2019 heeft minister Schouten de Tweede Kamer per brief geïnformeerd hoe het kabinet het stikstofprobleem wil aanpakken. Voor de landbouw valt daarbij op dat het kabinet niet aanstuurt op gedwongen bedrijfsbeëindiging, maar bij intern en extern salderen wel inzet op het innemen van vergunde ruimte die niet benut of gebruikt is (de zgn. ‘latente ruimte’). Bij extern salderen (verkoop ammoniakrechten) wil het kabinet een afroming van 30% toepassen.

Carola Schouten

Intern salderen: onbenutte ruimte vervalt

Vanaf 11 oktober 2019 is het mogelijk om een natuurvergunning aan te vragen via ‘intern salderen’. Bij intern salderen investeert een ondernemer binnen het bestaande stikstofplafond in extra stikstofmaatregelen, zodat er ontwikkelingsruimte vrijkomt voor andere activiteiten. Voor intern salderen kondigt de minister een duidelijke koerswijziging aan: niet langer is de vergunde situatie bepalend voor het stikstofplafond, maar voortaan moet er worden uitgegaan van de “feitelijk gerealiseerde en vergunde capaciteit” (lees: de legaal aanwezige stalcapaciteit). Bij bedrijven vervalt bij intern salderen zodoende de onbenutte ruimte.

In de volgende uitzonderingssituaties vervalt bij intern salderen de onbenutte ruimte niet:

  • Op 4 oktober 2019 was een project nog niet helemaal gerealiseerd, maar heeft de ondernemer wel aantoonbaar stappen gezet met het oog op volledige realisatie.
  • Op 4 oktober 2019 is nog niet begonnen met de realisatie van het uitbreidingsproject, maar is de ondernemer al wel aantoonbaar onomkeerbare (investerings-)verplichtingen aangegaan.
  • Het project is nodig voor de realisatie van doelen in een Natura 2000-gebied, zoals bijvoorbeeld een bedrijfsverplaatsing. 

Extern salderen: afroming van 30% 

Extern salderen (verkoop van ammoniakrechten) wordt weer mogelijk, zodra de overheid (kabinet samen met provincies en gemeenten) de randvoorwaarden daarvoor heeft vastgesteld. De minister geeft al wel aan dat:

  • U bij extern salderen (net als bij intern salderen) moet uitgaan van de legaal gerealiseerde stalcapaciteit “inclusief een generiek afromingspercentage van 30%”. Of deze korting alleen van toepassing is op de ammoniakrechten en/of ook in enige vorm betrekking heeft op de dierrechten, is nog onduidelijk.
  • Extern salderen plaatsvindt binnen “bestaande gebiedsprocessen” en dat “binnen deze gebiedsgerichte aanpak vraag en aanbod bij elkaar worden gebracht”. Het lijkt er dus op dat er geen sprake is van een volledig vrije verhandelbaarheid van ammoniakrechten.
  • Dier- en fosfaatrechten vervallen bij extern salderen. In combinatie met de voorgenomen afroming leidt dit dus de facto tot een inkrimping van de veestapel.
  • Deelnemers aan de stoppersregeling op grond van het Actieplan Ammoniak of de warme sanering van de varkenshouderij geen gebruik kunnen maken van externe saldering. 

Bij externe saldering is het aantal dier- en/of fosfaatrechten leidend dat op 4 oktober 2019 op naam van het bedrijf bij Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) staat geregistreerd.

PAS-meldingen: alleen legalisatie feitelijk gerealiseerde meldingen 

Het kabinet is van plan om alleen de PAS-meldingen te legaliseren die daadwerkelijk zijn gerealiseerd. Wat de definitie van ‘gerealiseerd’ is, wordt nog nader onderzocht door de minister.

Grondgebonden melkveehouderij

Bronmaatregelen: inzet op grondgebondenheid, innovatie en vrijwillige sanering

De urgentie van de stikstofproblematiek vraagt volgens de minister om een versnelling naar en investering in een circulair en klimaatneutraal voedselsysteem. De ingezette lijn vanuit het Klimaatrapport en Kringlooplandbouw zijn hierbij leidend.

​​​​​​​Koers melkveehouderij: inzet op grondgebondenheid

Voor de melkveehouderij betekent dit waarschijnlijk een versnelde overgang naar grondgebondenheid. Daarnaast is het te verwachten dat er fiscale mogelijkheden en/of subsidies beschikbaar komen om: 

  • Bestaande stalsystemen met een verhoogde uitstoot versneld te saneren/af te schrijven.
  • Nieuwe technieken/stallen te ontwikkelen met minder uitstoot. Het reeds in de stal scheiden van de mest benoemt de minister in de brief al specifiek.

​​​​​​​Koers intensieve veehouderij: inzet op innovaties

Voor de intensieve veehouderij zet het kabinet in op het stimuleren en ondersteunen van innovaties die het mogelijk maken om:

  • Voer- en meststromen te sluiten op een zo laag mogelijk niveau.
  • Voer te gebruiken dat zoveel mogelijk afkomstig is uit reststromen en –gewassen uit de levensmiddelenindustrie.
  • Ammoniakemissie te verminderen door anders met mest om te gaan (scheiden van dunne en dikke fractie en mest snel uit de stal verwijderen).

​​​​​​​Opkopen bedrijven: vrijwillige sanering

Boeren die willen stoppen, worden daarin geholpen om ruimte te bieden voor blijvers. Vrijwillige sanering is hierbij het uitgangspunt. Dit zal in de omgeving van Natura 2000-gebieden vorm gegeven worden, waarbij ‘piekbelasters’ (bedrijven met een hoge emissie) als eerste in aanmerking komen voor sanering. Insteek is om bij deze bedrijven ook de dier- en fosfaatrechten door de overheid in te laten nemen.

Overige punten stikstofbeleid

Carola Schouten benoemt in haar brief aan de tweede kamer ook de volgende zaken:

1

Bemesten en beweiden: afwachten advies Commissie Remkes

Het kabinet wil weidegang en bemesting op een praktische manier door kunnen laten gaan. Daarvoor wacht het eerst het advies van de Commissie Remkes af dat later dit jaar komt. Voor aanvang van het voorjaar wil het kabinet duidelijk maken hoe zij wil omgaan met het toestaan van bemesten en beweiden. 

2

Schrappen of verkleinen van Natura 2000-gebieden niet mogelijk

Het kabinet heeft gekeken of er mogelijkheden zijn om Natura 2000-gebieden te verminderen of anders in te richten. Daaruit volgt dat geen van de Nederlandse Natura 2000-gebieden voldoet aan de zeer strenge Europese vereisten om deze gebieden te mogen verminderen.

3

AERIUS: uiterlijk in januari 2020 weer volledig bruikbaar

Sinds 16 september 2019 is het programma AERIUS Calculator weer beschikbaar om de stikstofeffecten van activiteiten te bepalen. Bedrijven waar sprake is van verticale mechanische ventilatie en/of gelegen zijn binnen drie kilometer afstand van Natura 2000-gebieden, kunnen hier echter nog niet mee werken. De minister geeft aan dat er uiterlijk in januari 2020 een versie van AERIUS beschikbaar zal zijn, waar ook de landbouw in zijn geheel mee uit de voeten kan. Voor de tussenperiode worden handreikingen geboden om met de beperkingen om te kunnen gaan, zoals via ondersteunende berekeningen met andere modellen.

4

Saneringsregeling Varkenshouderij

De regeling voor vrijwillige sanering in de varkenshouderij wordt na akkoord van de Europese Commissie medio oktober 2019 gepubliceerd.

5

Monitoring: verbetering meting stikstofdepositie

De huidige systematiek voor de bepaling van de stikstofdepositie is gebaseerd op een combinatie van metingen en modelberekeningen in plaats van exacte metingen. De komende tijd krijgt het RIVM de opdracht om gezamenlijk met andere marktpartijen te werken aan een deugdelijk(er) meetsysteem.

6

Vervolg: adviezen Commissie Remkens en Raad van State

De Commissie Remkes komt nog tweemaal met een advies: het eerste advies komt eind dit jaar omtrent het beweiden en bemesten. Het tweede advies volgt in mei 2020 met een nieuwe aanpak van de stikstofproblematiek, die in overeenstemming is met de Europese regelgeving. Ook vraagt het kabinet de Raad van State om te adviseren over de wijze waarop en de voorwaarden waaronder alsnog een drempelwaarde kan worden ingevoerd, waaronder geen vergunning nodig is. Dit zijn ook momenten waarop er meer nieuws te verwachten zal zijn over de aanpak van de stikstofproblematiek in Nederland.

Vragen of advies nodig?

Heeft u vragen over het voorgenomen stikstofbeleid of wilt u advies over uw specifieke situatie? Neem dan contact op met de specialisten van FarmConsult. Zij staan u graag terzijde. Bel met 0573 – 28 89 89 of mail naar farmconsult@forfarmers.eu

U kunt zich via onderstaande button ook aanmelden voor de Ammoniak Alert. Dan ontvangt u een bericht in uw mailbox als er nieuws op dit thema is.

Ammoniak Alert